Koniczyna łąkowa Trifolium pratense - jest gatunkiem wieloletnim. Może być uprawiana w siewie czystym oraz w mieszankach z innymi roślinami motylkowymi lub z trawami. Wysiana wiosną już w roku siewu daje jeden pokos zielonki (ściernianka). W drugim roku wegetacji daje 2 pokosy: na początku czerwca i w sierpniu. Odrost po drugim pokosie można przeznaczyć na pastwisko. W uprawie znajdują się odmiany diploidalne i tetraploidalne. Odmiany diploidalne wyróżniają się lepszą plennością w uprawie na nasiona, większą zawartością suchej masy w zielonce, oraz mniejszą podatnością na porażenie przez mączniaka prawdziwego w porównaniu z odmianami tetraploidalnymi.
Spośród roślin motylkowatych drobnonasiennych koniczyna łąkowa jest najczęściej uprawianym gatunkiem. Jest to roślina dorastająca do 70 cm wysokości o głębokim systemie korzeniowym. Wiosną rozwija się wcześnie, zakwita pod koniec maja. Po skoszeniu bardzo dobrze odrasta. Cechuje się bardzo dużą wartością pokarmową, wytwarza wysoki plon świeżej i suchej masy zasobnej w białko, sole mineralne i witaminy. Białko koniczyny łąkowej jest stosunkowo łatwo i szybko rozkładane przez zwierzęta przeżuwające.
Spośród roślin motylkowatych drobnonasiennych koniczyna łąkowa jest najczęściej uprawianym gatunkiem. Jest to roślina dorastająca do 70 cm wysokości o głębokim systemie korzeniowym. Wiosną rozwija się wcześnie, zakwita pod koniec maja. Po skoszeniu bardzo dobrze odrasta. Cechuje się bardzo dużą wartością pokarmową, wytwarza wysoki plon świeżej i suchej masy zasobnej w białko, sole mineralne i witaminy. Białko koniczyny łąkowej jest stosunkowo łatwo i szybko rozkładane przez zwierzęta przeżuwające.
ZALECENIA UPRAWOWE
Wymagania i wybór przedplonu: Koniczyna łąkowa ma dość duże wymagania glebowe i wodne. Najodpowiedniejsze są żyzne gleby, zwięzłe i średnio zwięzłe, zasobne w wapń, o odczynie obojętnym (pH 6,5-7). Najlepszym przedplonem dla koniczyny są okopowe na oborniku, rzepak, kukurydza. Nie powinna być uprawiana po zbożach, roślinach motylkowatych drobnonasiennych i strączkowych. Przygotowanie gleby: Koniczynę łąkową sieje się najczęściej w roślinę ochronną. Wówczas uprawę roli wykonuje się tak, jak pod roślinę ochronną. Przy siewie w zboża ozime stosuje się skróconą uprawę (orka siewna na głębokość 16-20 cm, wał Campbella i brona). Uprawiając koniczynę jako wsiewkę w zboża jare należy wykonać orkę przedzimową, a wiosną zawłókować pole i zabronować broną lekką. Przy uprawie koniczyny w siewie czystym, uprawa roli jest taka sama jak pod zboża jare. Jedyną różnicą jest wykonanie głębokiej orki na 25-30 cm.
Nawożenie mineralne: Przy wsiewce:
• przedsiewnie: N – 60-90 kg/ha, P2O5 – 70-100 kg/ha, K2O – 80-120 kg/ha,
• pogłównie: N – 60-80 kg/ha, P2O5 – 40-50 kg/ha (wiosną), K2O – 40-50 kg/ha (po pierwszym pokosie).
W uprawie koniczyny w mieszance z trawami konieczne jest zastosowanie 40-60 kg/ha N pod każdy zbiór.
Siew: Stosuje się 3 terminy siewu:
• wczesnowiosenny, w okresie siewu zbóż jarych,
• późnowiosenny, zwykle w maju,
• letni, po zbiorze wcześnie dojrzewających roślin ozimych i jarych.
Najbardziej odpowiedni jest siew wczesnowiosenny. Wówczas w glebie jest więcej wody i nasiona lepiej kiełkują, wschody ukazują się szybciej i są bardziej wyrównane. Siewy późowiosenne i letnie nie zawsze zapewniają dobre warunki wzrostu roślin ze względu na niedobory wody. Siewy wczesno- i późnowiosenne mogą być wykonane w roślinę ochronną lub bez niej. Siewy letnie – bez rośliny ochronnej (ewentualnie w zboża ozime, ale w rejonach o łagodnym przebiegu zimy).
Norma wysiewu:
bez rośliny ochronnej – 8-12 kg/ha, w roślinę ochronną – 10-15 kg/ha (ilość wysiewu nasion rośliny ochronnej powinna być zmniejszona o ok. 20%). Wysiew w rzędy co 15-20 cm, na głębokość 1-2 cm.
Pielęgnacja: Przy wysiewie w roślinę ochronną nie wykonuje się zabiegów pielęgnacyjnych. Przy uprawie z rośliną ochronną konieczne jest odchwaszczanie. Nadmierne zachwaszcze nie po wschodach można niszczyć Basagranem (w dawce 3 l/ha) w fazie od wykształcenia 1-3 liści właściwych do osiągnięcia 10-15 cm wysokości.
Zbiór: Odpowiednią porą zbioru na zielonkę dla bydła jest faza kwitnienia. Po tym okresie rośliny szybko drewnieją, przez co obniża się strawność suchej masy i wartość pokarmowa. Roślinę ochronną na zielonkę należy zebrać w końcowej fazie kłoszenia lub dojrzałości mlecznej. Ścierniankę można kosić lub spasać bydłem do końca września. W drugim roku wegetacji pierwszy pokos zbiera się około połowy czerwca (pełnia kwitnienia), a drugi pokos w połowie sierpnia. Jeżeli chcemy zebrać trzy pokosy wówczas kosimy w fazie pąkowania koniczyny. W dobrych warunkach siedliskowych możemy uzyskać plon powyżej 1000q zielonki z hektara.
Wymagania i wybór przedplonu: Koniczyna łąkowa ma dość duże wymagania glebowe i wodne. Najodpowiedniejsze są żyzne gleby, zwięzłe i średnio zwięzłe, zasobne w wapń, o odczynie obojętnym (pH 6,5-7). Najlepszym przedplonem dla koniczyny są okopowe na oborniku, rzepak, kukurydza. Nie powinna być uprawiana po zbożach, roślinach motylkowatych drobnonasiennych i strączkowych. Przygotowanie gleby: Koniczynę łąkową sieje się najczęściej w roślinę ochronną. Wówczas uprawę roli wykonuje się tak, jak pod roślinę ochronną. Przy siewie w zboża ozime stosuje się skróconą uprawę (orka siewna na głębokość 16-20 cm, wał Campbella i brona). Uprawiając koniczynę jako wsiewkę w zboża jare należy wykonać orkę przedzimową, a wiosną zawłókować pole i zabronować broną lekką. Przy uprawie koniczyny w siewie czystym, uprawa roli jest taka sama jak pod zboża jare. Jedyną różnicą jest wykonanie głębokiej orki na 25-30 cm.
Nawożenie mineralne: Przy wsiewce:
• przedsiewnie: N – 60-90 kg/ha, P2O5 – 70-100 kg/ha, K2O – 80-120 kg/ha,
• pogłównie: N – 60-80 kg/ha, P2O5 – 40-50 kg/ha (wiosną), K2O – 40-50 kg/ha (po pierwszym pokosie).
W uprawie koniczyny w mieszance z trawami konieczne jest zastosowanie 40-60 kg/ha N pod każdy zbiór.
Siew: Stosuje się 3 terminy siewu:
• wczesnowiosenny, w okresie siewu zbóż jarych,
• późnowiosenny, zwykle w maju,
• letni, po zbiorze wcześnie dojrzewających roślin ozimych i jarych.
Najbardziej odpowiedni jest siew wczesnowiosenny. Wówczas w glebie jest więcej wody i nasiona lepiej kiełkują, wschody ukazują się szybciej i są bardziej wyrównane. Siewy późowiosenne i letnie nie zawsze zapewniają dobre warunki wzrostu roślin ze względu na niedobory wody. Siewy wczesno- i późnowiosenne mogą być wykonane w roślinę ochronną lub bez niej. Siewy letnie – bez rośliny ochronnej (ewentualnie w zboża ozime, ale w rejonach o łagodnym przebiegu zimy).
Norma wysiewu:
bez rośliny ochronnej – 8-12 kg/ha, w roślinę ochronną – 10-15 kg/ha (ilość wysiewu nasion rośliny ochronnej powinna być zmniejszona o ok. 20%). Wysiew w rzędy co 15-20 cm, na głębokość 1-2 cm.
Pielęgnacja: Przy wysiewie w roślinę ochronną nie wykonuje się zabiegów pielęgnacyjnych. Przy uprawie z rośliną ochronną konieczne jest odchwaszczanie. Nadmierne zachwaszcze nie po wschodach można niszczyć Basagranem (w dawce 3 l/ha) w fazie od wykształcenia 1-3 liści właściwych do osiągnięcia 10-15 cm wysokości.
Zbiór: Odpowiednią porą zbioru na zielonkę dla bydła jest faza kwitnienia. Po tym okresie rośliny szybko drewnieją, przez co obniża się strawność suchej masy i wartość pokarmowa. Roślinę ochronną na zielonkę należy zebrać w końcowej fazie kłoszenia lub dojrzałości mlecznej. Ścierniankę można kosić lub spasać bydłem do końca września. W drugim roku wegetacji pierwszy pokos zbiera się około połowy czerwca (pełnia kwitnienia), a drugi pokos w połowie sierpnia. Jeżeli chcemy zebrać trzy pokosy wówczas kosimy w fazie pąkowania koniczyny. W dobrych warunkach siedliskowych możemy uzyskać plon powyżej 1000q zielonki z hektara.
ODMIANA MILENAOdmiana diploidalna, średniowczesna.
Rośliny o dobrej zimotrwałości i małej skłonności do wylegania. Tempo odrastania w początkowym okresie wegetacji (wiosną) i po koszeniu przeciętne. Odmiana wykazuje dobrą odporność na porażenie rakiem koniczyny i mączniakiem prawdziwym. Przeznaczona do użytkowania kośnego w uprawie polowej, w siewie czystym i mieszankach z trawami. W siewie czystym daje wysoki plon świeżej i suchej masy o bardzo dobrych parametrach jakościowych. Wysoka zawartość białka ogólnego w suchej masie.
ODMIANA PYZAOdmiana diploidalna, o średnim terminie kwitnienia.
Zimotrwałość roślin dobra, tempo odrastania w początkowym okresie wegetacji szybkie, po koszeniu przeciętne. Rośliny wykazują małą skłonność do wylegania. Odmiana o małej podatności na porażenie rakiem koniczyny. W warunkach sprzyjających występowaniu mączniaka prawdziwego charakteryzuje się mniejszym nasileniem objawów porażenia. Odmiana przeznaczona do użytkowania kośnego, w siewie czystym, a także mieszanym z trawami. Daje wysoki plon świeżej i suchej masy. Zawartość białka ogólnego w suchej masie duża. Plon białka wysoki.
ODMIANA NINIWABardzo dobrze plonuje, szczególnie w drugim roku użytkowania. Wykazuje wysoką zawartość białka ogólnego w suchej masie, plon białka wysoki. Zimotrwałość roślin dobra do bardzo dobrej. Tempo odrastania w początkowym okresie wegetacji (wiosną) szybkie, po koszeniu przeciętne. Skłonność do wylegania średnia. Odmiana o małej podatności na porażenie rakiem koniczyny i mączniakiem. Przeznaczona do użytkowania kośnego, w siewie czystym, a także mieszanym z trawami.
ODMIANA TENIAOdmiana diploidalna, średniowczesna.
Rośliny bardzo dobrze zimują. Tempo odrastania wiosną szybkie, po pokosach przeciętne. Wykazują małą skłonność do wylegania. Odmiana wyróżnia się znacznie wyższym plonem nasion od pozostałych odmian. Wykazuje wysoką zawartość białka ogólnego i daje duży plon białka.
ODMIANA KRYNIAOdmiana diploidalna, średniowczesna o bardzo dobrej zimotrwałości.
Dostarcza wysokowartościowej paszy o zbilansowanej zawartości składników pokarmowych i mineralnych dla zwierząt przeżuwających. W użytkowaniu kośnym w uprawie polowej daje wysokie plony zielonki i suchej masy. Cechuje się średnią zawartością białka w suchej masie. Rośliny szybko odrastają wiosną i po pierwszym pokosie. Podatność na wyleganie stosunkowo mała. Duża odporność na choroby grzybowe. Odmiana ceniona za bardzo dobre plonowanie nasienne. Przydatna głównie do użytkowania kośnego w uprawie polowej.
ODMIANA DAJANAOdmiana diploidalna, średniowczesna.
Rośliny o pokroju pośrednim do pół stojącego. Odmiana bardzo plenna. Charakteryzuje się dobrą zimotrwałością, dość szybkim tempem odrastania roślin na wiosnę i po pokosach oraz średnią odpornością na wyleganie. Wśród odmian diploidalnych wykazuje zwiększoną odporność na porażenie rakiem koniczyny. Przydatna głównie do użytkowania kośnego (na zielonkę i siano) zarówno w siewie czystym jak i w mieszankach z trawami. Dostarcza cennej, bogatej w składniki pokarmowe paszy dla zwierząt. Cechuje ją wysoka zawartość suchej masy i bardzo dobra strawność roślin.
ODMIANA NIKEOdmiana diploidalna, średniowczesna.
Odmiana o bardzo dobrej zimotrwałości i wysokiej odporności na choroby grzybowe, zwłaszcza na mączniaka prawdziwego. W użytkowaniu kośnym w uprawie polowej daje wysokie plony zielonki i suchej masy strawnej. Cechuje się wysoką zawartością białka w suchej masie. Rośliny szybko odrastają wiosną oraz po pierwszym pokosie. Wykazuje nieznaczną skłonność do wylegania. Odmiana ceniona za bardzo dobre i wierne plonowanie nasienne. Przeciętnie daje 4,5 q nasion z ha, a w korzystnych warunkach do 6 q/ha.
Rośliny o dobrej zimotrwałości i małej skłonności do wylegania. Tempo odrastania w początkowym okresie wegetacji (wiosną) i po koszeniu przeciętne. Odmiana wykazuje dobrą odporność na porażenie rakiem koniczyny i mączniakiem prawdziwym. Przeznaczona do użytkowania kośnego w uprawie polowej, w siewie czystym i mieszankach z trawami. W siewie czystym daje wysoki plon świeżej i suchej masy o bardzo dobrych parametrach jakościowych. Wysoka zawartość białka ogólnego w suchej masie.
ODMIANA PYZAOdmiana diploidalna, o średnim terminie kwitnienia.
Zimotrwałość roślin dobra, tempo odrastania w początkowym okresie wegetacji szybkie, po koszeniu przeciętne. Rośliny wykazują małą skłonność do wylegania. Odmiana o małej podatności na porażenie rakiem koniczyny. W warunkach sprzyjających występowaniu mączniaka prawdziwego charakteryzuje się mniejszym nasileniem objawów porażenia. Odmiana przeznaczona do użytkowania kośnego, w siewie czystym, a także mieszanym z trawami. Daje wysoki plon świeżej i suchej masy. Zawartość białka ogólnego w suchej masie duża. Plon białka wysoki.
ODMIANA NINIWABardzo dobrze plonuje, szczególnie w drugim roku użytkowania. Wykazuje wysoką zawartość białka ogólnego w suchej masie, plon białka wysoki. Zimotrwałość roślin dobra do bardzo dobrej. Tempo odrastania w początkowym okresie wegetacji (wiosną) szybkie, po koszeniu przeciętne. Skłonność do wylegania średnia. Odmiana o małej podatności na porażenie rakiem koniczyny i mączniakiem. Przeznaczona do użytkowania kośnego, w siewie czystym, a także mieszanym z trawami.
ODMIANA TENIAOdmiana diploidalna, średniowczesna.
Rośliny bardzo dobrze zimują. Tempo odrastania wiosną szybkie, po pokosach przeciętne. Wykazują małą skłonność do wylegania. Odmiana wyróżnia się znacznie wyższym plonem nasion od pozostałych odmian. Wykazuje wysoką zawartość białka ogólnego i daje duży plon białka.
ODMIANA KRYNIAOdmiana diploidalna, średniowczesna o bardzo dobrej zimotrwałości.
Dostarcza wysokowartościowej paszy o zbilansowanej zawartości składników pokarmowych i mineralnych dla zwierząt przeżuwających. W użytkowaniu kośnym w uprawie polowej daje wysokie plony zielonki i suchej masy. Cechuje się średnią zawartością białka w suchej masie. Rośliny szybko odrastają wiosną i po pierwszym pokosie. Podatność na wyleganie stosunkowo mała. Duża odporność na choroby grzybowe. Odmiana ceniona za bardzo dobre plonowanie nasienne. Przydatna głównie do użytkowania kośnego w uprawie polowej.
ODMIANA DAJANAOdmiana diploidalna, średniowczesna.
Rośliny o pokroju pośrednim do pół stojącego. Odmiana bardzo plenna. Charakteryzuje się dobrą zimotrwałością, dość szybkim tempem odrastania roślin na wiosnę i po pokosach oraz średnią odpornością na wyleganie. Wśród odmian diploidalnych wykazuje zwiększoną odporność na porażenie rakiem koniczyny. Przydatna głównie do użytkowania kośnego (na zielonkę i siano) zarówno w siewie czystym jak i w mieszankach z trawami. Dostarcza cennej, bogatej w składniki pokarmowe paszy dla zwierząt. Cechuje ją wysoka zawartość suchej masy i bardzo dobra strawność roślin.
ODMIANA NIKEOdmiana diploidalna, średniowczesna.
Odmiana o bardzo dobrej zimotrwałości i wysokiej odporności na choroby grzybowe, zwłaszcza na mączniaka prawdziwego. W użytkowaniu kośnym w uprawie polowej daje wysokie plony zielonki i suchej masy strawnej. Cechuje się wysoką zawartością białka w suchej masie. Rośliny szybko odrastają wiosną oraz po pierwszym pokosie. Wykazuje nieznaczną skłonność do wylegania. Odmiana ceniona za bardzo dobre i wierne plonowanie nasienne. Przeciętnie daje 4,5 q nasion z ha, a w korzystnych warunkach do 6 q/ha.
